maandag 2 september 2024

Valse beschuldigingen tegen Oekraïne

Onlangs nog beweerde iemand op de Social Media dat er vragen gesteld moesten worden in het Nederlands parlement naar aanleiding van het verbod op bepaalde religieuze organisaties in Oekraïne. Daarbij werd valselijk gesteld dat de president (Zelenskyy) de godsdienst onmogelijk had gemaakt.

Maar de vork zit toch wel anders in de steel. Het Oekraïense parlement, de Verchovna Rada heeft op 20 augustus 2024 een nieuwe wet aangenomen met betrekking tot de activiteiten van religieuze organisaties. Het gaat om Wet nr. 8371. Deze werd op democratische wijze aangenomen met een meerderheid van 265 stemmen. 
 
Na ratificatie door de Oekraïense president, zou dat betekenen dat de activiteiten van bepaalde organisaties kunnen worden verboden. Het gaat echter om religieuze organisaties die banden hebben met Rusland, dus daarmee gelinieerd zijn. Dit is het geval bij de Russische Orthodoxe Kerk die ook in Oekraïne aanwezig is, en waarbij er verschillende incidenten hebben voorgedaan, waarbij geestelijken een iets te warme verhouding met Moskou onderhielden. Zeker in het geval van een oorlog wil je als land geen 5de Colonne binnen je landgrenzen hebben. En het is om die reden waarom deze wet door de Verchovna Rada is aangenomen. Een bijna gelijke situatie is het spreken van de Russische taal. Sommigen willen deze taal (die zij zien als de taal van de onderdrukker) in zijn geheel verbannen en Oekraïens als hoofdtaal instellen. 
Het heeft dus niets te maken met een anti-religieuze wetgeving, maar eerder het onder controle brengen van de situatie van een 5de Colonne die zich in het land na de oorlog bleek te manifesteren.
 
Dat mensen in Oekraïne Russisch spreken, is niet uit vrije wil geweest, maar omdat Rusland dit met dwang doorvoerde in de tijd dat Oekraïne nog niet onafhankelijk was. Overigens wordt in de Oblast Kursk (Rusland) naast het Russisch ook Oekraïens gesproken. Dat heeft te maken met de historische banden die er bestaan tussen Oekraïne en Kursk Oblast.

De nieuwe wetgeving werd overigens niet unaniem aangenomen, met name door de leden van de voormalige pro-Russische oppositiepartij "Platform voor Leven en Vrede" en verschillende aanhangers. Deze groep staat bekend om zijn steun aan de Oekraïense Orthodoxe Kerk, die ondergeschikt is aan het Patriarchaat van Moskou. Het gevolg van deze nieuwe wet was dat er sommigen in het Westen onmiddellijk riepen dat er een religieuze vervolging plaatsvond in Oekraïne. Maar daar is geen sprake van. Dat is een versimpeling van de de feiten en is op niets gebaseerd.

Historisch gezien behoren Kyiv en Oekraïne tot de jurisdictie van het Patriarchaat van Constantinopel vanaf 988 na Christus. Dit duurde voort tot 1685, toen het Tsarendom van Moskou, dat op dat moment het oostelijke deel van Oekraïne en Kyiv had veroverd, de patriarch van Constantinopel wist om te kopen en onder druk wist te zetten om de zetel van Kyiv over te dragen aan Moskou. Echter, slechts zes maanden later werd de omgekochte patriarch afgezet door de Raad van Bisschoppen van Constantinopel vanwege dit verraad. Moskou, die de controle had over de Oekraïense gebieden, weigerde echter de metropool Kyiv op te geven. Daardoor bleef de zetel in Kyiv deel uitmaken van het Patriarchaat van Moskou tijdens de periode onder het Russische Rijk en de Sovjet Unie. Op uiterst slinkse wijze ging de Oekraïense zetel van de Metropool over naar Moskou.

Na de Bolsjewistische revolutie creëerden de Oekraïners in 1921 een onafhankelijke Orthodoxe Kerk, die al snel door Rusland werd onderdrukt. Desondanks wist de Kerk te floreren in de diaspora als de Oekraïense Autocefale Orthodoxe Kerk. Tijdens het tijdperk van de Sovjet Unie was de Orthodoxie ondergeschikt aan het Patriarchaat van Moskou, dat nota bene zelf slachtoffer werd van Stalins terreur. Na verloop van tijd werd de Russische Orthodoxe Kerk een gehoorzame aanhangsel van de speciale (geheime) diensten van de Sovjet Unie.

Na de onafhankelijkheidsverklaring van Oekraïne in 1991 besloten enkele pro-Oekraïense geestelijken van het Patriarchaat Moskou zich af te scheiden en een onafhankelijke Kerk op te richten. Maar Moskou veroordeelde diegenen die het Patriarchaat van Moskou verlieten krachtig en legde zelfs een banvloek op. Tegelijkertijd creëerde het Patriarchaat van Moskou de Oekraïense Orthodoxe Kerk die (in schijn) autonoom was maar in feite bestuurd werd vanuit Moskou.

In het begin van de grootschalige invasie door Rusland in Oekraïne in 2022, werkten enkele pro-Russische geestelijken en bisschoppen van de Oekraïense Orthodoxe Kerk samen met de vijand of verspreidden Russische propaganda. Volgens de Oekraïense veiligheidsdienst de SBU worden meer dan 50 geestelijken van de Oekraïense Orthodoxe Kerk onderzocht wegens landverraad en collaboratie. Daaronder zijn ook 4 bisschoppen.

Al met al een gecompliceerde historische situatie waarbij de beschuldiging vanuit het Westen over godsdienstvervolging totaal geen hout snijdt. Het gaat dus niet om geloofsvervolging, het gaat om collaboratie en verraad door geestelijken van de aan Moskou gelinieerde Kerk. 
 
Dat is wel een heel ander verhaal dan je soms in de media leest.