Ik weet het nog goed: in de roman Het Heilige Bloed, de Heilige Graal van drie Britse auteurs - die een vals Christendom beschreef die niets met de Katholieke Kerk te maken had - werd het vreemd gevonden dat Kardinaal Roncalli de naam Paus Johannes XXIII koos. Volgens de auteurs was deze naam vreemd, omdat diezelfde naam ook werd gebruikt door Baldasare Cossa die op 25 mei 1410 als tegenpaus de naam Johannes de XXIII koos. Iedereen vroeg zich af of Kardinaal Angelo Giuseppe Roncalli dit niet opzettelijk gedaan zou hebben om met een soort knipoog naar de buitenwereld toe, te willen aangeven dat hij ook een soort tegenpaus was.
Misschien hebben veel katholieken het leugenachtige boek Het Heilige Bloed, de Heilige Graal gelezen en deze bizarre theorie overgenomen, want tegenwoordig kom je deze theorie ook in bepaalde journalistiek katholieke publicaties op het internet tegen. Feit is echter dat dezelfde naam van de Paus en de tegenpaus in de geschiedenis van de Katholieke Kerk wel vaker is voorgekomen. De vraag is dus gewettigd of de bizarre theorie over Kardinaal Angelo Giuseppe Roncalli inderdaad niet meer is dan dat: een bizarre theorie die kant noch wal raakt. Want gaan we in de lijsten van Pausen en tegenpausen kijken dan valt het op dat meer namen van pausen en tegenpausen overeenkomen.
De volgende pausen en de tegenpausen droegen dezelfde naam:
Paus Johannes XXIII, gekozen op 28 okt 1958.
Tegenpaus Johannes XXIII gekozen op 25 mei 1410.
Paus Benedictus XIII, gekozen op 28 sept 1394.
Tegenpaus Benedictus XIII gekozen op 28 sept. 1394
Paus Clemens VIII, gekozen 10 of 20 juni 1423.
Tegenpaus Clemens VIII, gekozen op 10 juni 1423.
Met andere woorden: je kunt dus nooit zomaar vanuit de naam van een Paus uitgaan dat hij een soort tegenpaus is als die naam van Paus en tegenpaus overeenkomt. De situatie van een tegenpaus zit bovendien heel wat ingewikkelder in elkaar en de gekozen tegenpaus werd in de geschiedenis door de Kerk al snel genegeerd. Dus deze theorie over Johannes XXIII kunnen we afvoeren naar de zoveelste complottheorie, die helaas ook binnen kerkelijke kringen gemeengoed lijkt te zijn geworden. Je leest vaak over dit soort beschuldigingen, maar zonder dat er voldoende bewijs kan worden overlegd.
We moeten daarom oppassen ons niet te laten meesleuren door allerlei vreemde theorieën die alleen maar de bedoeling hebben om de Kerk te bestrijden, zoals het boek Het Heilige Bloed, de Heilige Graal in eerste instantie ook wilde doen. Elke theorie, hoe vreemd ook, moet bewezen kunnen worden. Anders heb je er niks aan.