maandag 16 januari 2012

De sabbat is voor de mens gemaakt en niet andersom

EvangelieEens ging Hij op de sabbat door het korenveld, en zijn leerlingen begonnen, al voort wandelend, aren te plukken. En de farizeeën zeiden Hem: Zie, waarom doen ze op de sabbat wat niet is geoorloofd?
Hij sprak tot hen: Hebt ge nooit gelezen, wat David deed, toen hij in nood was met zijn gevolg, en honger had? Hoe hij onder den hogepriester Abjatár het huis van God binnenging, en de toonbroden opat, die alleen de priesters mogen eten: en hoe hij er ook van gaf aan hen, die bij hem waren? En Hij vervolgde tot hen: De sabbat is om den mens gemaakt, en niet de mens om de sabbat. De Mensenzoon is dus ook heer van de Sabbat. (Marcus 2;23-28) Eens ging Hij weer een synagoge binnen; daar was een man wiens hand verdord was. En ze bespiedden Hem, of Hij hem ook op de sabbat zou genezen, om Hem dan te kunnen beschuldigen. En Hij zei tot den man met de verdorde hand: Kom hier in het midden! Toen sprak Hij tot hen: Mag men op de sabbat goed doen of kwaad, iemand redden of doden? Ze zwegen.
Toornig liet Hij zijn blik over hen rondgaan, bedroefd over de verblinding van hun hart; en Hij sprak tot den man: Strek uw hand uit! Hij strekte ze uit, en zijn hand was genezen. Toen gingen de farizeeën heen, en spanden terstond met de herodianen tegen Hem samen, om Hem ten val te brengen. (Marcus 3;1-6)

Overweging: We hebben het hier over Sabbat-kwesties die vooral een interpretatie-kwestie is, zowel voor de Joden als voor Jezus. God onze Heer weet natuurlijk als geen ander waarom de Tien Geboden aan de mens zijn gegeven en dat deze alleen voor de mens zijn bedoeld. Niet voor God. Bovendien is de juiste interpretatie voor deze Geboden natuurlijk wel in handen bij de opsteller ervan. 
Jezus laat zien dat het gebod over de Sabbat nooit absoluut kan worden uitgelegd. Net zomin er absolute gehoorzaamheid bestaat, bestaat er een absolute Sabbat. Dat kan ook niet, want bij absolute gehoorzaamheid zou je immoreel slechte dingen moeten gaan gehoorzamen. En is dat juist niet in strijd met de Geboden van de Heer? Het is daarom om die reden dat veel mensen niet wilden meewerken met de Duitse bezetter, gedurende de Tweede Wereldoorlog: er werd niet zelden ge-eist dingen te doen die immoreel slecht waren.
De Sabbat is niet alleen niet-absoluut, de Sabbat moet ook - zoals Jezus laat zien - goed uitgelegd worden. Op Sabbat is het toegestaan en zelfs verplicht om te genezen en om te eten als je honger hebt. David heeft het ook goed begrepen: hij eet de Toonbroden op omdat hij in nood was en honger had. Je mag immers je gezondheid of zelfs je leven niet nodeloos in gevaar brengen. De opstandelingen van de Makabeeen hebben het ook goed begrepen: het is toegestaan om je land tijdens Sabbat te verdedigen tegen een boosaardige en gewelddadige macht die je land binnenvalt. Dat de Sabbat niet-absoluut is zien we ook in ons eigen lichaam: ons hart klopt rustig door en werkt door tijdens Sabbat. Bij een absolute uitleg van de Sabbat zou het betekenen dat ons hart ook niet mag werken. Iedereen beseft wel dat dit volstrekt absurd is. Een te absurde uitleg van een wet, welke ook, is in strijd met de menselijke waardigheid en zal zeker door God worden afgekeurd.