Met de Doop van de Heer sluiten wij de Kersttijd af en de daarop volgende dag zal in het Getijdengebed de eerste week zijn van de dagen door het jaar. Liturgisch is de kleur dan weer groen. De Doop van de Heer wijst naar ons eigen Doopsel en het is zeker belangwekkend hier op in te gaan. Daarom hieronder een korte catechese.
De Christelijke initiatie bestaat uit een geheel van drie H.Sacramenten: het Heilig Doopsel, dat het begin is van het nieuwe leven, het Heilige Vormsel dat er de bevestiging van is; en de Heilige Eucharistie, die de leerling voedt met het Lichaam en Bloed van Christus.
Het H.Doopsel is de geboorte tot het nieuwe leven in Christus. Het is naar de wil van de Heer noodzakelijk voor het heil, net als de Kerk, waarvan het H.Doopsel de poort is. De vrucht van het H.Doopsel of de Doopgenade is een rijke werkelijkheid met als inhoud: de vergeving van de erfzonde en van alle persoonlijke zonden. Het vergeeft alle straffen van die zonden. Het H.Doopsel stelt ons in staat om de andere Sacramenten te ontvangen. Door het H.Doopsel verkrijgen wij de geboorte tot het nieuwe leven, waardoor de mens een kind van God wordt. Hij wordt erfgenaam van de Hemel en verkrijgt door het H.Doopsel naast de Eerste Heiligmakende genade ook de Sacramentele genade. De dopeling wordt een lidmaat van Christus, een Tempel van de Heilige Geest en wordt hij het priesterschap van Christus deelachtig.
Het H.Doopsel geeft een onuitwisbaar merkteken in de ziel. Vanwege dit merkteken kan het H.Doopsel daarom maar één keer worden gegeven en kan dus niet herhaald worden. Door dit geestelijk merkteken wordt de gedoopte geheiligd voor de Christelijke eredienst.
Zij die omwille van het Geloof de dood (martelaarschap) ondergaan, maar ook de geloofsleerlingen en alle mensen die, onder de stuwkracht van de genade, zonder de Kerk te kennen, in alle eerlijkheid God zoeken en er zich op toeleggen zijn Wil te doen, worden gered, zelfs als zij het H.Doopsel niet ontvangen hebben. De H.Kerk nodigt ons uit om op de Goddelijke Barmhartigheid te vertrouwen en te bidden voor het zieleheil voor hen die zonder H.Doopsel zijn gestorven, zoals in het geval bij kleine kinderen.
In geval van nood kan iedereen het H.Doopsel toedienen, mits men maar de intentie heeft te doen wat de H.Kerk doet en water giet over het hoofd van de dopeling met de woorden: "Ik doop u in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest." Sacramenten op afstand toedienen bestaat niet in de Kerk, dus wat sommige kerken van de Reformatie doen, door op afstand iemand te dopen zelfs zonder water, is geen geldig Doopsel. Wie het H.Doopsel ontvangt verplicht zich om altijd het Geloof te belijden en de wet van Jesus Christus en zijn Kerk na te volgen.
