zondag 17 maart 2013

Wie kijkt er nog naar de eigen fouten?

Het Heilig Evangelie van deze vijfde zondag van de Veertigdagentijd gaat over de overspelige vrouw. Het luidt als volgt: En Jesus ging naar de Olijfberg. Maar 's morgens vroeg begaf Hij zich weer naar de tempel, en al het volk kwam naar Hem toe. Hij ging zitten, en onderrichtte hen. Nu brachten Schriftgeleerden en Farizeeën een vrouw naar Hem toe, die op overspel was betrapt; ze plaatsten haar in de kring en zeiden tot Hem: Meester, deze vrouw is op heterdaad op overspel betrapt. Nu heeft Moses ons in de Wet geboden, dergelijke vrouwen te stenigen. Wat zegt Gij nu? Dit zeiden ze om Hem een strik te spannen en tegen Hem een aanklacht te hebben. Maar Jesus boog zich voorover, en schreef met de vinger op de grond. En toen ze aanhielden met vragen, richtte Hij zich op en sprak tot hen: Wie van u zonder zonde is, werpe de eerste steen op haar! Weer boog Hij zich voorover, en schreef op de grond. Toen ze dit hoorden, gingen ze heen, de een na de ander, maar de oudsten het eerst; en Jesus bleef alleen, de vrouw nog steeds in de kring. Nu richtte Jesus zich op en sprak tot haar: Vrouw, waar zijn ze gebleven? Heeft niemand u veroordeeld? Zij zeide: niemand Heer. En Jesus sprak: Ook Ik veroordeel u niet; ga heen, en zondig voortaan niet meer. (Johannes hoofdstuk 8 vers 1 tot en met vers 11. Tekst: PC-Bijbel)

Het is jammer om te moeten zeggen, maar Jesus laat in dit stukje Evangelie zien dat mensen wel bereid zijn om de fouten van anderen te veroordelen, maar niet als het om de eigen fouten gaat. Zelden tot nooit kom je iemand tegen die publiekelijk afstand neemt van zijn of haar verkeerde daden, maar altijd hebben de anderen het gedaan. De schuld wordt nooit verwezen naar de eigen persoon, maar wel altijd wordt de schuld bij de Kerk of de Paus of de Kerkelijke Leer gelegd. Denk maar aan het condoomverbod; wie was ook al weer schuldig aan de aids-epidemie? Niet de daders, maar de Kerk is schuldig. Het zijn altijd de anderen die  schuldig zijn, maar zelf schuldig zijn ze nooit. Let maar op hoe ze daarover praten. Het zijn volleerde leugenaars die - ten koste van alles - hun eigen gerechtigheid en huichelarij hoog willen houden.

Dit Evangelie beschrijft een bittere situatie in de toenmalige maatschappij waar Jesus leefde: het stenigen van vrouwen wegens overspel. Nu was er wel in de Wet van Moses aangegeven dat bij verschillende misdaden ook de man terecht moest staan, maar déze keer kreeg alleen de vrouw de schuld van overspel alsof de man die ook overspel pleegde, niets misdaan had. Die arme vrouw moet wel in doodsangst hebben verkeerd, want bij overspel werd je in die dagen botweg geëxecuteerd door middel van de steniging. Maar daar was het de oudsten en de Schriftgeleerden met de Farizeeën niet om te doen: ze wilden Jesus een strik spannen. Zou Hij namelijk gezegd hebben om deze vrouw niet te stenigen, dan kon het establishment Hem beschuldigen zich niet aan de Wet van Moses te houden. In zo'n geval zou dat de onmiddellijke arrestatie en gevangenneming van Jesus hebben betekend. Onze Heer gaat niet in op de vraag van het gepeupel dat zijn ondergang wenst, maar Hij schrijft op de grond. 

Heel vaak hebben mensen gedacht wat Hij nu op de grond zou hebben geschreven. Dat is helaas niet meer te achterhalen, maar het is wel belangrijk om in te zien dat met het schrijven op de grond Jesus te kennen geeft dat Hij zich niet wil inlaten met de strafzaak, die trouwens bij de rechter behoorde. Misschien schreef Jesus op de grond de twee Tafelen der Wet, met de bedoeling om duidelijk te maken dat de mensen elkaar lief moeten hebben, en niet elkaar moesten vermoorden. Misschien schreef Hij iets anders, maar wat precies is niet duidelijk, al had het voor de omstanders waarschijnlijk wel zijn betekenis. Jesus verwijt de verblinding van de menigte door te vragen of zij zelf zonder zonden waren. Diezelfde mensen die wel de fouten van de vrouw zagen, maar de eigen fouten en zonden hadden weggemoffeld. "Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen op haar!" Alsof de bliksem inslaat...en het wordt stil. Een voor een druipen ze nu af, de oudsten het eerst, want men weet heel goed dat geen mens zonder zonde is.

Jesus die weigert om rechter over de overspelige vrouw te spelen en het doodvonnis uit te spreken, ziet dat iedereen is vertrokken en bij de vrouw alleen is achter gebleven. De enige die wél een steen op de overspelige vrouw mocht werpen staat voor haar. Maar de zondeloze en vlekkeloze Jesus werpt geen steen op haar. In plaats daarvan geeft Hij de vrouw de raad om niet meer te zondigen en heen te gaan... Jesus laat verder zien dat een nieuwe tijd is aangebroken van goedheid en barmhartigheid. Het oude is voorbij en het nieuwe is al gekomen. Een mooi voorbeeld hoe liefdevol en barmhartig Jesus wel is voor de zondaars. Hij wil de dood van de zondaar niet. Hij wil vergiffenis schenken, want daarvoor was Hij immers ook gekomen in deze wereld.